Asset Publisher Asset Publisher

zapobieganie, przeciwdziałanie oraz ograniczanie skutków zagrożeń związanych z pożarami lasów

Nadleśnictwo Staszów bierze udział w projekcie współfinansowanym przez Unię Europejską: „Kompleksowy projekt adaptacji lasów i leśnictwa do zmian klimatu – zapobieganie, przeciwdziałanie oraz ograniczanie skutków zagrożeń związanych z pożarami lasów".

W ostatnich latach Polska plasuje się w czołówce pod względem liczby pożarów – zaraz za Portugalią i Hiszpanią, natomiast pod względem powierzchni nimi objętej – znajdujemy się w pierwszej dziesiątce. Częstotliwość pożarów jest m.in. konsekwencją zmian klimatycznych (długotrwałe susze, mała liczba opadów) czy składu gatunkowego naszych drzewostanów – w polskich lasach przeważają gatunki iglaste, ze znacznym udziałem sosny (łatwopalne olejki eteryczne). Niestety większość pożarów nadal wybucha z winy ludzi, spowodowana umyślnymi podpaleniami, wypalaniem traw czy nieostrożnym obchodzeniem się z ogniem.

Zagrożenie pożarami lasów w Polsce jest jednym z najwyższych w Europie. Tylko w 2015 roku na terenach zarządzanych przez LP wybuchło 3732 pożarów, które objęły powierzchnię blisko 880 ha. Ponieważ zapobieganie im wymaga bardzo wysokich nakładów – Lasy Państwowe w walce z tym niebezpiecznym żywiołem sięgają również po fundusze unijne.

Koordynowanie przedsięwzięcia pod nazwą "Kompleksowy projekt adaptacji lasów i leśnictwa do zmian klimatu – zapobieganie, przeciwdziałanie oraz ograniczanie skutków zagrożeń związanych z pożarami lasów" PGL LP powierzyło CKPŚ. Projekt ten był realizowany w ramach II osi priorytetowej Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowiska (działanie 2.1 Adaptacja do zmian klimatu wraz z zabezpieczeniem i zwiększeniem odporności na klęski żywiołowe, w szczególności katastrofy naturalne oraz monitoring środowiska).

Okres realizacji: 2016-2023 r.

Cel projektu: zmniejszenie negatywnych skutków wywoływanych przez pożary w lasach oraz sprawne lokalizowanie źródła zagrożenia i minimalizowanie strat, a w dalszej perspektywie – zmniejszenie średniej powierzchni pożarów i rozszerzenie obserwacji obszarów leśnych, szczególnie w nadleśnictwach zakwalifikowanych do I kategorii zagrożenia pożarowego.

Cele uzupełniające:
•    rozszerzenie obserwacji obszarów leśnych,
•    szybsze i bardziej precyzyjne określenie miejsca powstania pożaru,
•    dokładniejsze prognozowanie zagrożenia pożarowego na podstawie danych meteorologicznych,
•    skrócenie czasu dotarcia jednostek LP na miejsce pożaru.

 

Dofinansowanie zostało przeznaczone na:

  • rozwój i modernizację systemów wczesnego ostrzegania i prognozowania zagrożeń, w tym:
    • budowę i modernizację dostrzegalni pożarowych (138 szt.)
    • zakup nowoczesnego sprzętu umożliwiającego lokalizację i wykrywanie pożarów (183 szt.)
    • doposażenie punktów alarmowo-dyspozycyjnych (PAD) (42 szt.)
    • budowę stacji meteorologicznych (12 szt.)
  • wsparcie techniczne systemu ratowniczo-gaśniczego na wypadek wystąpienia pożarów lasów, w tym:
    • zakup samochodów patrolowo-gaśniczych (67 szt.)

 

Zasięg realizacji projektu pn. "Kompleksowy projekt adaptacji lasów i leśnictwa do zmian klimatu – zapobieganie, przeciwdziałanie oraz ograniczanie skutków zagrożeń związanych z pożarami lasów"

Mapa 1. Nadleśnictwa realizujące projekt

Kliknij, aby powiększyć:

 

Realizacja projektu przyczyniła się między innymi do:

  • zwiększenia odporności lasów na klęski żywiołowe takie jak pożary, którymi zagrożenie wzrasta wraz z ocieplaniem się klimatu,
  • podniesienia efektywności systemu wczesnego ostrzegania o pożarach w Lasach Państwowych,
  • zwiększenia powierzchni leśnych objętych monitoringiem oraz skrócenia czasu wykrycia zagrożenia i reagowania
  • ograniczenia zasięgu pożarów i negatywnych skutków z nimi związanych (np. zubożenie gleby, zniszczenie ekosystemu i zamieszkujących go organizmów, straty materialne),
  • poprawy ochrony przeciwpożarowej na obszarach sąsiadujących z terenami administrowanymi przez LP, np. parków narodowych czy terenach zamieszkanych (wpływ na bezpieczeństwo mieszkańców i turystów),
  • ograniczenia emisji CO₂ w wyniku zmniejszenia liczby oraz zasięgu pożarów.

Wartość projektu

Całkowity koszt realizacji projektu: 88 029 674,40

Kwota wydatków kwalifikowalnych: 59 472 181,08 zł

Kwota dofinansowania z funduszy europejskich: 50 551 353,92 zł


mała retencja oraz przeciwdziałanie erozji wodnej na terenach nizinnych

Nadleśnictwo Staszów bierze udział w projekcie współfinansowanym przez Unię Europejską „Kompleksowy projekt adaptacji lasów i leśnictwa do zmian klimatu- mała retencja oraz przeciwdziałanie erozji wodnej na terenach nizinnych".

Nazwa projektu: Kompleksowy projekt adaptacji lasów i leśnictwa do zmian klimatu – mała retencja oraz przeciwdziałanie erozji wodnej na terenach nizinnych

Zrealizowany w ramach Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko 2014-2020 działanie 2.1 Adaptacja do zmian klimatu z zabezpieczeniem i zwiększeniem odporności na klęski żywiołowe, w szczególności katastrofy naturalne odraz monitoring środowiska

Okres realizacji: 2016-2023 r.

Beneficjent: Państwowe Gospodarstwo Leśne Lasy Państwowe
przy wsparciu Centrum Koordynacji Projektów Środowiskowych jako jednostki realizującej projekt (JRP)

Cel projektu: wzmocnienie odporności na zagrożenia związane ze zmianami klimatu w nizinnych ekosystemach leśnych.

Cele uzupełniające:
•    odbudowa cennych ekosystemów naturalnych, a tym samym pozytywny wpływ na ochronę różnorodności biologicznej;
•    ocena skutków przyrodniczych wykonywanych zadań realizowana poprzez prowadzenie monitoringu porealizacyjnego wybranych zadań adaptacyjnych.

Podejmowane działania były ukierunkowane na zapobieganie powstawaniu lub minimalizację negatywnych skutków zjawisk naturalnych takich jak: niszczące działanie wód wezbraniowych, powodzie i podtopienia, susza i pożary.

W ramach projektu realizowane zostały inwestycje związane z:
•    budową, przebudową, odbudową i poprawą funkcjonowania zbiorników małej retencji, wraz z niezbędną infrastrukturą umożliwiającą czerpanie wody do celów przeciwpożarowych przez jednostki PSP;
•    budową, przebudową, odbudową i poprawą funkcjonowania małych urządzeń piętrzących w celu spowolnienia odpływu wód powierzchniowych oraz ochrony gleb torfowych;
•    adaptacją istniejących systemów melioracyjnych do pełnienia funkcji retencyjnych z zachowaniem drożności cieku dla ryb;
•    przeciwdziałaniem nadmiernej erozji wodnej – np. poprzez zabezpieczanie brzegów i stoków;
•    przebudową i rozbiórką obiektów hydrotechnicznych niedostosowanych do wód wezbraniowych (mostów, przepustów, brodów).

O oddziaływaniu obiektów retencyjnych decyduje nie ich wielkość, ale liczba urządzeń w zlewni, co przekłada się na ich efektywność na dużą skalę. Budowane były w większości małe obiekty/budowle o prostej konstrukcji z zastosowaniem materiałów naturalnych. Ponieważ obiekty te spełniają głównie funkcje ekologiczne – z założenia są przyjazne dla środowiska. Wszystkie projektowane budowle zostały dostosowane do lokalnych warunków przyrodniczo-krajobrazowych, w tym w taki sposób, aby umożliwić swobodne przemieszczanie się organizmów wodnych.


Podręcznik wdrażania projektu nizinnego i górskiego
 

 

 

 

Zasięg realizacji projektu pn. "Kompleksowy projekt adaptacji lasów i leśnictwa do zmian klimatu – mała retencja oraz przeciwdziałanie erozji wodnej na terenach nizinnych"

Mapa 1. Nadleśnictwa realizujące projekt

Kliknij, aby powiększyć:

 

Efekty

Za najistotniejszy, mierzalny efekt projektu uznano przede wszystkim retencjonowanie wody. Nie mniej ważny jest również wpływ małej retencji na ochronę przyrody: zbiorniki powstałe w ramach projektu nie tylko przyczyniają się do poprawy bilansu wodnego i uwilgotnienia siedlisk leśnych, lecz także stały się ważną ostoją wodnej fauny i flory, służą jako wodopoje dla leśnych zwierząt i pełnią funkcje biofiltrów.

Osiągnięte wskaźniki:

  • objętość retencjonowanej wody: 2 544 674,61 mln m³
  • pojemność obiektów małej retencji: 3 985 194,74 mln m³
  • liczba obiektów piętrzących wodę lub spowalniających jej odpływ: 1 349 szt.

Wartość projektu

Całkowity koszt realizacji projektu: 246 495 660,08

Kwota wydatków kwalifikowalnych: 191 222 163 zł

Kwota dofinansowania z funduszy europejskich: 162 538 838,55 zł


Projekty i fundusze

Nasze Nadleśnictwo bierze udział w projekcie współfinansowanym przez Unię Europejską „zwiększanie możliwości retencyjnych oraz przeciwdziałanie powodzi i suszy w ekosystemach leśnych na terenach nizinnych”.

W ramach projektu wybudowaliśmy 3 nowe śródleśne zbiorniki retencyjne:

  1. Zajedle Górne i Zajedle Dolne o powierzchni 1,3112 ha położony w  okolicach miejscowości Suchowola;
  2. Kaczy Smug o powierzchni 1,6886 ha położony w okolicy miejscowości Bukowa

oraz  zrewitalizowaliśmy jeden ze zbiorników kompleksu stawów w miejscowości Rybnica, o powierzchni 1,4028 ha.

Obiekty te mogą zgromadzić do 104 154 m3 wody. Do budowy wykorzystane zostały naturalne podmokłe obniżenia terenu, dzięki czemu obiekty szybko pokryły się właściwą szatą roślinną wtapiając w otoczenie i tworząc miejsca bytowania dla fauny wodnej.

Projekt jest realizowany w ramach III osi priorytetowej Programu Operacyjnego „Infrastruktura i Środowisko" (www.pois.gov.pl) w ramach działania 3.1 Retencjonowanie wody i zapewnienie bezpieczeństwa przeciwpowodziowego.

Celem projektu jest gromadzenie wody w małych zbiornikach naturalnych i sztucznych oraz podpiętrzanie jej w korytach rzek i potoków, kanałach i rowach, przy jednoczesnym zachowaniu i wspieraniu rozwoju krajobrazu naturalnego.

W Polsce w ramach Projektu wybudowanych lub zmodernizowanych zostanie do 2015 r. około 3300 obiektów piętrzących bądź retencjonujących wodę.

Pozwoli to, według wstępnych szacunków, na zretencjonowanie około 31 mln m3 wody. Koszt całkowity projektu szacowany jest na ponad 196 mln zł.

Szczegółowe informacje związane z projektem można znaleźć na stronie internetowej Centrum Koordynacji Projektów Środowiskowych, które z ramienia Lasów Państwowych koordynuje projekt.