Asset Publisher
Projekt adaptacji do zmian klimatu na terenach nizinnych
Nazwa projektu: Kompleksowy projekt adaptacji lasów i leśnictwa do zmian klimatu – mała retencja oraz przeciwdziałanie erozji wodnej na terenach nizinnych
Zrealizowany w ramach Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko 2014-2020 działanie 2.1 Adaptacja do zmian klimatu z zabezpieczeniem i zwiększeniem odporności na klęski żywiołowe, w szczególności katastrofy naturalne odraz monitoring środowiska
Okres realizacji: 2016-2023 r.
Beneficjent: Państwowe Gospodarstwo Leśne Lasy Państwowe
przy wsparciu Centrum Koordynacji Projektów Środowiskowych jako jednostki realizującej projekt (JRP)
Cel projektu: wzmocnienie odporności na zagrożenia związane ze zmianami klimatu w nizinnych ekosystemach leśnych.
Cele uzupełniające:
• odbudowa cennych ekosystemów naturalnych, a tym samym pozytywny wpływ na ochronę różnorodności biologicznej;
• ocena skutków przyrodniczych wykonywanych zadań realizowana poprzez prowadzenie monitoringu porealizacyjnego wybranych zadań adaptacyjnych.
Podejmowane działania były ukierunkowane na zapobieganie powstawaniu lub minimalizację negatywnych skutków zjawisk naturalnych takich jak: niszczące działanie wód wezbraniowych, powodzie i podtopienia, susza i pożary.
Dodać film:
https://www.youtube.com/watch?v=0N67xzNsMT4&t=4s
W ramach projektu realizowane zostały inwestycje związane z:
• budową, przebudową, odbudową i poprawą funkcjonowania zbiorników małej retencji, wraz z niezbędną infrastrukturą umożliwiającą czerpanie wody do celów przeciwpożarowych przez jednostki PSP;
• budową, przebudową, odbudową i poprawą funkcjonowania małych urządzeń piętrzących w celu spowolnienia odpływu wód powierzchniowych oraz ochrony gleb torfowych;
• adaptacją istniejących systemów melioracyjnych do pełnienia funkcji retencyjnych z zachowaniem drożności cieku dla ryb;
• przeciwdziałaniem nadmiernej erozji wodnej – np. poprzez zabezpieczanie brzegów i stoków;
• przebudową i rozbiórką obiektów hydrotechnicznych niedostosowanych do wód wezbraniowych (mostów, przepustów, brodów).
O oddziaływaniu obiektów retencyjnych decyduje nie ich wielkość, ale liczba urządzeń w zlewni, co przekłada się na ich efektywność na dużą skalę. Budowane były w większości małe obiekty/budowle o prostej konstrukcji z zastosowaniem materiałów naturalnych. Ponieważ obiekty te spełniają głównie funkcje ekologiczne – z założenia są przyjazne dla środowiska. Wszystkie projektowane budowle zostały dostosowane do lokalnych warunków przyrodniczo-krajobrazowych, w tym w taki sposób, aby umożliwić swobodne przemieszczanie się organizmów wodnych.
Zasięg realizacji projektu pn. "Kompleksowy projekt adaptacji lasów i leśnictwa do zmian klimatu – mała retencja oraz przeciwdziałanie erozji wodnej na terenach nizinnych"
Mapa 1. Nadleśnictwa realizujące projekt
Dodać mapę:
Efekty
Za najistotniejszy, mierzalny efekt projektu uznano przede wszystkim retencjonowanie wody. Nie mniej ważny jest również wpływ małej retencji na ochronę przyrody: zbiorniki powstałe w ramach projektu nie tylko przyczyniają się do poprawy bilansu wodnego i uwilgotnienia siedlisk leśnych, lecz także stały się ważną ostoją wodnej fauny i flory, służą jako wodopoje dla leśnych zwierząt i pełnią funkcje biofiltrów.
Osiągnięte wskaźniki w skali kraju:
- objętość retencjonowanej wody: 2 544 674,61 mln m³
- pojemność obiektów małej retencji: 3 985 194,74 mln m³
- liczba obiektów piętrzących wodę lub spowalniających jej odpływ: 1 349 szt.
Wartość projektu
Całkowity koszt realizacji projektu: 246 495 660,08 zł
Kwota wydatków kwalifikowalnych: 191 222 163 zł
Kwota dofinansowania z funduszy europejskich: 162 538 838,55 zł
W ramach programu MRN2 realizowanego w Nadleśnictwie Staszów w latach 2014-2022 wykonano zadania inwestycyjne polegające na:
- Rewitalizacji stawów w Rybnicy.
- Budowie opóźniaczy odpływu na rowach.
- Modernizacji przepustów drogowych.
Inwestycja pt. „Rewitalizacja stawów w Rybnicy” jest kontynuacją przedsięwzięcia wykonanego w latach 2011-2013, polegającego na rewitalizacji zbiornika „Rybnica I” w leśnictwie Żyznów. Objęte rewitalizacją zbiorniki „Rybnica II” i „Rybnica III” wchodzą w skład czterech stawów stanowiących w całości układ zbiorników kaskadowych, położonych na cieku o nazwie „Dopływ z Rybnicy”, z których najwyżej położony jest zbiornik „Rybnica I”. Przedmiotowe zadanie polegało na wykonaniu robót inżynieryjnych obejmujących przebudowę kaskady dwóch zbiorników wodnych „Rybnica II” i „Rybnica III” wraz z urządzeniami towarzyszącymi. W ramach zadania odmulono i przebudowano czasze zbiorników wodnych oraz groble piętrzące wodę wraz z sekcjami przelewowo upustowymi. Zasilanie zbiorników obywa się z wód płynących ciekiem „Dopływ z Rybnicy”. Piętrzenie na zbiornikach odbywa się przy pomocy grobli ziemnych oraz przelewów wieżowych, zlokalizowanych w ich centralnych częściach. Realizacja inwestycji przyczyniła się do poprawy stosunków wodnych, poprzez retencję wód powierzchniowych i ich zatrzymanie oraz magazynowanie w ekosystemie leśnym na czas suszy z uwagi na spodziewane dalsze ocieplanie się klimatu, daje możliwość wzrostu różnorodności biologicznej i powstania nowych siedlisk oraz z dużym prawdopodobieństwem przyczyni się do wzrostu produkcyjności otaczających zbiornik drzewostanów. Głównym celem przedmiotowej inwestycji było wzmocnienie odporności obszarów leśnych na zagrożenia związane ze zmianami klimatu w nizinnych ekosystemach leśnych, poprawa stabilności i wzrost bioróżnorodności fauny i flory oraz zapobieganie negatywnym skutkom suszy.
W ramach zadania „Budowa opóźniaczy odpływu na rowach” wybudowano 3 zastawki zlokalizowane na śródleśnych ciekach leśnych w leśnictwach Żyznów i Pliskowola. Wykonane w formie grobli ziemnych zastawki o konstrukcji drewnianej mają na celu opóźnienie lub w okresach suszy całkowite zatrzymanie odpływu wody z terenów leśnych. Przedmiotowe zadanie przyczyni się do poprawy zdrowotności, stabilności i produkcyjności otaczających drzewostanów.
Zadanie „Modernizacja przepustów” polegało na odbudowie i przebudowie czterech przepustów drogowych w leśnictwach Łubnice, Zawidza, Bukowa i Przyjmy. Celem inwestycji była naprawa leśnej infrastruktury drogowej, usprawnienie przepływu stagnujących wód w sąsiedztwie głównych szlaków spedycyjnych oraz poprawa stabilności sąsiadujących drzewostanów.
Osiągnięte wskaźniki w skali Nadleśnictwa Staszów:
- objętość retencjonowanej wody: 25 430 m³
- pojemność obiektów małej retencji: 35 230 m³
- liczba obiektów piętrzących wodę lub spowalniających jej odpływ: 7 szt.
Wartość projektu w skali Nadleśnictwa Staszów
Całkowity koszt realizacji projektu: 2 548 538,59 zł
Kwota wydatków kwalifikowalnych: 2 548 538,59 zł
Kwota dofinansowania z funduszy europejskich: 2 166 257,79 zł
